Γαλλία: Το επόμενο ντόμινο στην κρίση χρέους της E.E.;
26/08/2012 - 17:21
Της Αμαλίας Κάτζου
Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούγεται: Η Γαλλία θα είναι ο επόμενος σταθμός της κρίσης της Ευρωζώνης, την ώρα που όλοι περιμένουν και φοβούνται την Ισπανία και την Ιταλία. Οι επενδυτές είναι προσηλωμένοι στις εξελίξεις της Ισπανίας και της Ιταλίας, αλλά αγνοούν βασικά μεγέθη της Γαλλίας, χωρίς να λαμβάνουν μέτρα κατά της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης, τονίζουν αναλυτές και οικονομολόγοι.
Σύμφωνα με τους ίδιους, η Γαλλία έχει μπερδέψει τις αγορές και το φθινόπωρο αναμένεται να βρεθεί στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος. Επί τρία τρίμηνα δεν παρουσιάζει καμία ανάπτυξη, ενώ για τις προοπτικές της, εν μέσω σκληρής λιτότητας, δεν μπορεί κανείς να είναι αισιόδοξος, Εάν, όμως, η γαλλική οικονομία οδηγηθεί στην ύφεση, τότε ολόκληρη η Ευρωζώνη δεν θα καταφέρει να σταθεί σε αναπτυξιακή τροχιά. Η γαλλική σοσιαλιστική κυβέρνηση δεν μπορεί να αντέξει δύο βασικά της μειονεκτήματα: την αύξηση της φορολογίας στις επιχειρήσεις και στους πλούσιους. Αυτά δηλαδή που προωθεί η κυβέρνηση Ολάντ. Μπορεί κανείς να αντέξει ένα από αυτά τα δύο, αλλά όχι και τα δύο. Με δεδομένα αυτά, δεν υπάρχει κίνητρο να μείνει κάποιος στη χώρα, με αποτέλεσμα να δούμε σε λίγο φυγή κεφαλαίων και από τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, υποστηρίζουν οικονομικοί κύκλοι.
Στα ύψη έλλειμμα και χρέος
Με μεγάλο έλλειμμα και το χρέος της να φτάνει πλέον ύψη-ρεκόρ, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης θέλει να εξασφαλίσει πως δεν θα γίνει το επόμενο ντόμινο στην κρίση χρέους της Ε.Ε., και σε αυτό οφείλεται το γεγονός ότι το Παρίσι ασκεί πιέσεις ώστε να ενισχυθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Η Γαλλία είναι ένας από τους σθεναρότερους υποστηρικτές μιας τραπεζικής ένωσης και –με δεδομένη την έκθεσή της στο χρέος των κρατών που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα– της άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών με κεφάλαια από τα ευρωπαϊκά ταμεία «διάσωσης».
«Νομίζω ότι οι Γάλλοι πιέζουν να γίνει αυτό για έναν απλό λόγο: Γνωρίζουν πάρα πολύ καλά ότι έπονται. Είναι μετά την Ιταλία» σχολίασε ο Νίκολας Σπάιρο, επικεφαλής της εταιρείας συμβούλων Spiro Sovereign Strategy. Θέλοντας να σταματήσει τη χιονοστιβάδα, ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, πρότεινε μια σειρά μέτρων για την αποτροπή της μετάδοσης της κρίσης, ορισμένα από τα οποία τον φέρνουν απέναντι στη Γερμανία. Προς το παρόν οι αγορές δίνουν στη Γαλλία το «πλεονέκτημα της αμφιβολίας», ρίχνοντας τα επιτόκια του γαλλικού χρέους σε ιστορικά χαμηλά, αφού συνεχίζουν να το θεωρούν ασφαλές, αν και τα επιτόκια είναι αρκετά υψηλότερα από αυτά της Γερμανίας.
Ωστόσο τα γαλλικά δημοσιονομικά δεν θεωρούνται παραπλήσια με εκείνα της Γερμανίας (χρέος 90% του ΑΕΠ), ενώ οι τράπεζές της έχουν μεγάλη έκθεση στο χρέος της Ελλάδας και της Ισπανίας. «Είναι σαφές ότι η πίεση από την κρίση χρέους θα πλήξει τη Γαλλία και άλλες χώρες (με αξιολόγηση) AAA εάν δεν υπάρξει σημαντική πρόοδος στην αμοιβαιοποίηση των κινδύνων» ανέφερε ο Μισέλ Μαρτίνες, επικεφαλής οικονομολόγος της Societe Generale για τη Γαλλία.
Ο Ολάντ και η κυβέρνησή του υποστηρίζουν την τραπεζική ένωση, με μια κεντρική αρχή επιτήρησης, κοινή εγγυοδοσία στις καταθέσεις και ένα ταμείο για την αντιμετώπιση πτωχεύσεων τραπεζών στην Ε.Ε. Ταυτόχρονα, όμως, το Παρίσι πιέζει να υπάρξουν αμεσότερες λύσεις για την προστασία των τραπεζών από τους οικονομικούς κινδύνους οι οποίοι σχετίζονται με το κρατικό χρέος των νότιων χωρών. Ο Ολάντ τάσσεται υπέρ της χρήσης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) απʼ ευθείας για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αλλά αυτό συναντά την αντίθεση της Γερμανίας.
Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένως ότι η προοπτική το Παρίσι να αναγκάσει να διασώσει τις γαλλικές τράπεζες θα αποτελέσει έναν παράγοντα που θα επηρεάσει το αξιόχρεο της χώρας, που ο οίκος Standard and Poorʼs ήδη υποβάθμισε τον Ιανουάριο μια βαθμίδα από το AAA. Ο Egan-Jones, ένας μικρότερος οίκος ο οποίος έχει αποκτήσει φήμη προβαίνοντας σε επιθετικότερες υποβαθμίσεις από τους ανταγωνιστές του, υποβάθμισε τη Γαλλία σε BBB+ αυτόν τον μήνα, εν μέρει λόγω των ανησυχιών ότι το Παρίσι ενδέχεται να αναγκαστεί να «διασώσει» γαλλικές τράπεζες. Ο οίκος Moodyʼs στο μεταξύ υποβάθμισε τις BNP Paribas, Societe Generale και Credit Agricole, όπως και άλλες μεγάλες διεθνείς τράπεζες, λέγοντας ότι είναι πλέον ασαφές σε ποιον βαθμό η κυβέρνηση είναι έτοιμη να τις υποστηρίξει.
Βολές κατά Ολάντ
Υπʼ αυτές τις συνθήκες, ο Φρανσουά Ολάντ έχει αρχίσει να δέχεται για πρώτη φορά πυρά από την ίδια την παράταξή του. Η επιστροφή του Γάλλου προέδρου από τις διακοπές αναδεικνύεται ζοφερή. Με την οικονομία να λιμνάζει και χιλιάδες θέσεις εργασίας να απειλούνται, ο Ολάντ ακόμη δεν έχει εξηγήσει πώς θα υλοποιήσει τις εμφανώς αντιφατικές προεκλογικές του υποσχέσεις για ανάκαμψη ενόσω παράλληλα θα μειώσει το έλλειμμα του γαλλικού προϋπολογισμού σε 3% τον επόμενο χρόνο. Οι επικριτές του, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και ο αριστερός Ζαν Λικ Μελανσόν, λένε ότι η εμμονή του Ολάντ να ακολουθήσει ένα χαμηλών τόνων στυλ διακυβέρνησης, αντί να ασχοληθεί με ζητήματα ουσίας, έχει αρχίσει να του κοστίζει πολιτικά.
Μετά την εκλογή της, τον Μάιο, η γαλλική κυβέρνηση έχει περάσει μόνο δύο σημαντικά νομοσχέδια: έναν νέο νόμο περί σεξουαλικής παρενόχλησης και μια τροποποίηση του προϋπολογισμού για την αύξηση της φορολογίας των πλουσίων. Ακόμη και εφημερίδες όπως η κεντροαριστερή «Liberation» και η ευνοϊκή προς τον Ολάντ «Le Monde» έχουν αρχίσει να κάνουν λόγο για «διστακτική στάση» και «ακινησία».
Η απάντηση του Ολάντ σε αυτές τις επιθέσεις ήταν για άλλη μια φορά κατά κύριο λόγο… στιλιστική. Αφότου επέστρεψε από τις διακοπές μια εβδομάδα νωρίτερα από ό,τι συνηθίζεται για τους Γάλλους προέδρους, με ένα απλό σιδηροδρομικό δρομολόγιο, δήλωσε απλώς στους δημοσιογράφους που τον περίμεναν ότι η έναρξη του πολιτικού έτους ξεκινάει τώρα.
Ο Γάλλος πρόεδρος συναντήθηκε την Τρίτη για φαγητό με τον πρωθυπουργό του, Ζαν Μαρκ Αϊρό, ώστε να συζητηθεί με ποιον τρόπο θα περικόψουν 33 δισεκατομμύρια ευρώ από τις κρατικές δαπάνες στον προϋπολογισμό του 2013. Ομως ακόμη και περικοπές τέτοιου ιλιγγιώδους ύψους ίσως να μην είναι αρκετές για να κατεβάσουν το γαλλικό έλλειμμα στο επίπεδο του 3%, που είναι και ο στόχος της Ευρωζώνης.
Παρόλο που η γαλλική οικονομία υπήρξε στατική κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους και ενδέχεται να συρρικνωθεί ελαφρά κατά το τρίτο, ο Ολάντ και ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί επιμένουν να βασιστεί το σχέδιο για τον προϋπολογισμό του 2013 σε μια πρόβλεψη που θέλει να υπάρχει του χρόνου ανάπτυξη της τάξης του 1,2%. Παρʼ όλα αυτά, οι περισσότεροι οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι η Γαλλία θα είναι τυχερή αν καταφέρει να επιδείξει ανάπτυξη της τάξης του 0,7%.
Κρίση «εικόνας» για την κυβέρνηση
Μέχρι στιγμής οι διεθνείς αγορές έχουν υπάρξει καλές με την κυβέρνηση Ολάντ. Η Γαλλία αυτή την περίοδο δανείζεται με επιτόκια σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, όμως αυτό θα μπορούσε να αλλάξει άρδην σε περίπτωση που η Γαλλία αποτύχει στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων του 3%. Ταυτόχρονα, όμως, η κυβέρνηση Ολάντ περνάει μια κρίση «εικόνας» μετά το κύμα εξώσεων εκατοντάδων Ρομά από τους αυτοσχέδιους καταυλισμούς όπου διέμεναν, προκαλώντας τις κατηγορίες πολλών πολιτών που εύστοχα υποστηρίζουν ότι ο αριστερός Ολάντ συνεχίζει τις πρακτικές του συντηρητικού δεξιού προκατόχου του, Νικολά Σαρκοζί, στις διώξεις μειονοτικών ομάδων. Ωστόσο η κυβέρνηση Ολάντ για να αμβλύνει τις εντυπώσεις ανακοίνωσε ότι χαλαρώνει τους περιορισμούς που υπήρχαν για την πρόσβαση των Ρομά στην αγορά εργασίας, ακυρώνοντας έναν φόρο που όφειλαν να καταβάλουν οι εργοδότες και «ανοίγοντας» τα επαγγέλματα στα οποία μπορούν να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας. Το Παρίσι υπογράμμισε ότι «οι απαντήσεις» για το ζήτημα των Ρομά πρέπει να «οικοδομηθούν επίσης σε ευρωπαϊκή κλίμακα», και θα ζητήσει από την κυπριακή προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. να εγγραφεί το ζήτημα των Ρομά στην ημερήσια διάταξη της προσεχούς Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρέτισε την ανακοίνωση της γαλλικής κυβέρνησης, καλώντας την να άρει το ταχύτερο δυνατόν το σύνολο των περιορισμών οι οποίοι εξακολουθούν να ισχύουν.
Χάνει το τρένο η Μαδρίτη
Ο ισπανικός γάιδαρος, μια φοβερή μηχανή βασανιστηρίων του Μεσαίωνα, αποτελείτο από μια κατασκευή σχήματος Λ πάνω στην οποία καθόταν το θύμα, στα πόδια του οποίου δένονταν βάρη, ώστε αν αυτά ήταν αρκετά σταδιακά η κατασκευή θα έκοβε στη μέση το σώμα του θύματος. Η ισπανική οικονομία φαίνεται πως κάθεται τώρα πάνω σε αυτόν τον γάιδαρο, με βαρίδια από τη μια πλευρά τα σκληρά μέτρα λιτότητας και την άνευ προηγουμένου ανεργία και από την άλλη τις τεράστιες άγνωστες απώλειες του τραπεζικού συστήματος που επιφέρει το σκάσιμο της φούσκας της αγοράς ακινήτων. Το μείζον πρόβλημα της Ισπανίας είναι η συνολική κατάρρευση του τραπεζικού της τομέα, με τις μεγάλες τράπεζες να έχουν τεράστια ανοίγματα σε επισφαλή δάνεια στεγαστικής πίστης. Τα ανοίγματα των τραπεζών προς φυσικά πρόσωπα και κατασκευαστικές εταιρείες φτάνουν το 1,4 τρισ. ευρώ! Χρήματα πολύ παραπάνω από το… πενιχρό ποσό των περίπου 800 δισ. του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης και Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Στην τραπεζική κρίση προστίθεται το ποσοστό ανεργίας, που βρίσκεται στο 25%, επίσης οι καταστροφικές μειώσεις των κοινωνικών δαπανών στην Υγεία και την Παιδεία, οι συνεχιζόμενες απολύσεις χιλιάδων εργαζομένων και η επισφαλής εργασία των 2-3 ημερών, δημιουργώντας ένα παρόν απελπιστικό για τους Ισπανούς.
Κι ενώ εντείνονται πανταχόθεν οι πιέσεις προς την Ισπανία για την επίσπευση ενός συνολικού προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα και περικοπής δημοσίων δαπανών, η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι μοιάζει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τους δημοσιονομικούς στόχους που έχει θέσει για το 2012.
Τόσο το Βερολίνο όσο και οι αγορές, μέσω των οίκων αξιολόγησης, τηρούν στάση αναμονής προς τη Μαδρίτη, αναμένοντας τα πρώτα αποτελέσματα από την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας που έχει υποσχεθεί ή εφαρμόσει η κεντροδεξιά κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή, πληθαίνουν τα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου που βλέπουν την Ισπανία να βρίσκεται πολύ μακριά από τον αναθεωρημένο στόχο μείωσης του ελλείμματος στο 6,3% στο τέλος του έτους.
Επικρατέστερο το κακό σενάριο…
Ως ανυπέρβλητο εμπόδιο εμφανίζεται η περαιτέρω μείωση των δαπανών από τις υπερχρεωμένες (και ελλειμματικές) περιφέρειες της χώρας. Σύμφωνα με έκθεση του ισπανικού Ιδρύματος Εφαρμοσμένων Οικονομικών Ερευνών (Fedea), το έλλειμμα των περιφερειών στην καλύτερη περίπτωση θα παρεκκλίνει κατά 0,7% επί του ΑΕΠ, ενώ σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο η απόκλιση θα αγγίξει το 2,5%.
Συγκεκριμένα, η έκθεση του ισπανικού ινστιτούτου εκτιμά ότι, ακόμα κι αν οι περιφερειακές κυβερνήσεις εφαρμόσουν κατά γράμμα τα μέτρα λιτότητας που ζητεί η Μαδρίτη, τα ελλείμματά τους θα περιοριστούν στο 2,2% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι ο στόχος για το τρέχον έτος έχει προσδιοριστεί στο 1,5%. Ομως το «καλό σενάριο» δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες εφαρμογής αλλά ούτε και επιτυχίας. Καθώς η ανεργία σε ορισμένες περιοχές (όπως η Ανδαλουσία) ξεπερνά το 30% και ο οικονομικός μαρασμός βυθίζει ακόμα βαθύτερα τα οικονομικά των αυτόνομων κυβερνήσεων, ενισχύεται το σιωπηρό «βέτο» ενάντια στα μέτρα που ζητεί ο Ραχόι. Κάποιοι δήμαρχοι αρνούνται να κόψουν κοινωνικά επιδόματα στα νοικοκυριά με τα πιο χαμηλά εισοδήματα, ενώ άλλες χορηγούν έκτακτη οικονομική ενίσχυση στους δημοσίους υπαλλήλους από τους οποίους έχουν περικοπεί μισθοί και δώρα.
Η έκθεση του Fedea εκτιμά ότι, αν ο ρυθμός περιστολής των δαπανών από τις περιφερειακές κυβερνήσεις παραμείνει ίδιος με αυτόν του πρώτου τριμήνου και στο υπόλοιπο του έτους, τότε τα ελλείμματά τους θα φτάσουν το 4% (σημειώνοντας άνοδο σε σχέση με το 3,3% του 2011). Σε αυτή την περίπτωση η κυβέρνηση Ραχόι προφανώς δεν θα καταφέρει να επιτύχει τους δημοσιονομικούς της στόχους, καθώς το 70% του ελλείμματος της Ισπανίας προέρχεται από τις περιφέρειες.
Παράλληλα η κυβέρνηση, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα, θα δημιουργήσει μια «κακή τράπεζα», στην οποία οι τράπεζες που θα λαμβάνουν την κρατική βοήθεια, ιδίως όσες κρατικοποιηθούν, θα μεταφέρουν όλες τις προβληματικές κατασκευαστικές μετοχές τους. Επίσης θα υιοθετηθεί μια νέα «ρύθμιση» για τις προνομιούχες συμμετοχές στο κεφάλαιο των τραπεζών και για τα ριψοκίνδυνα προϊόντα που έχουν πωληθεί σε εκατοντάδες χιλιάδες μικροεπενδυτές στην Ισπανία. Με τις παραπάνω ενέργειες η ισπανική κυβέρνηση ελπίζει πως θα ενισχύσει τη θέση της εν όψει των κρίσιμων αποφάσεων που θα ληφθούν τον Σεπτέμβριο από την ΕΚΤ και τις Βρυξέλλες για την παροχή στήριξης στη χώρα.
Στα μέσα Σεπτεμβρίου το αίτημα για συνολική διάσωση
Η Goldman Sachs αναμένει πως η Ισπανία στα μέσα Σεπτεμβρίου θα καταθέσει επίσημο αίτημα για οικονομική ενίσχυση μέσω του προσωρινού μηχανισμού στήριξης (EFSF). Προβλέπει, δε, ότι θα προστεθούν νέοι όροι στο μνημόνιο που θα υπογραφεί, πέραν όσων σχεδιάζει να εφαρμόσει η ισπανική κυβέρνηση. Η επενδυτική τράπεζα αναφέρει σε έκθεσή της ότι εκείνη την περίοδο θα πραγματοποιηθούν οι συναντήσεις του Eurogroup και του Ecofin στην Κύπρο, ενώ ακολουθεί η αποπληρωμή ομολόγου 20 δισ. ευρώ καθώς και η πληρωμή τόκων 4 δισ. ευρώ. Πάντως η Standard & Poorʼs ανακοίνωσε ότι ακόμη και ένα συνολικό αίτημα διάσωσης από την Ισπανία προς την Ε.Ε. ή το ΔΝΤ δεν θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, που αυτή τη στιγμή είναι το ΒΒΒ+, με αρνητική προοπτική.
«Μέχρι στιγμής, η ισπανική κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει να ζητήσει ένα συνολικό σχέδιο διάσωσης, παρά τις αυξανόμενες προβλέψεις ότι αυτό μπορεί να συμβεί τον Σεπτέμβριο, όταν θα έχουν καθοριστεί καλύτερα οι όροι που θα συνδεθούν πιθανώς με το πρόγραμμα βοήθειας» προσθέτει ο οίκος αξιολόγησης. «Αν η Ισπανία αποφασίσει να ζητήσει ένα συνολικό σχέδιο διάσωσης, αυτό θα σημαίνει, σύμφωνα με εμάς, μια αναγνώριση δημοσίως ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει δυσκολίες να χρηματοδοτηθεί μόνη της σε βιώσιμα επίπεδα στις κεφαλαιαγορές» επισημαίνει, ενώ υπογραμμίζει ότι τυχόν ευνοϊκοί όροι που μπορεί να διασφαλίσει η Μαδρίτη ενδέχεται να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας του μεταρρυθμιστικού προγράμματος.
http://www.axiaplus.gr/article/16310/ga ... s-ths-e-e/
