Μέχρι το τέλος του 2011 σχεδόν αδύνατη η χρηματοδότηση της οικονομίας από τις τράπεζες – Οι 4 πηγές του προβλήματος
18/11/10 - 07:18

Η πιστωτική επέκταση στο 1,4%, τα NPLs αυξάνονται στο 9,5% με προοπτική περαιτέρω αύξησης το 2011, οι ελληνικές τράπεζες είναι όμηροι της ΕΚΤ και της εξάρτησης από την βραχυχρόνια ρευστότητα που προσφέρει.

Τα χαρτοφυλάκια ομολόγων αποτελούν επίσης πρόβλημα καθώς ναρκοθετούν την ανάπτυξη και επικρέμονται ως βάρος που μπορεί να μετεξελιχθεί σε συστημικό ζήτημα για τον κλάδο…. λόγω χώρας.
Οι παράμετροι αυτοί καταδεικνύουν ότι η χρηματοδότηση της οικονομίας από το τραπεζικό σύστημα έως το 2011 είναι σχεδόν αδύνατη.

Οι βασικοί λόγοι είναι 4

1)Λείπουν από το σύστημα 100 δις ευρώ τα οποία έχουν αναπληρωθεί με 92,3 δις ευρώ δανεική ρευστότητα από την ΕΚΤ την οποία ανακυκλώνουν από εβδομάδα έως μήνα και ως εκ τούτου δεν μπορούν να την χρησιμοποιήσουν πέραν από την χρηματοδότηση υφιστάμενων assets.
Ταυτόχρονα ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης έχει μειωθεί στο 1,5% και είναι πιθανό να υποχωρήσει ακόμη περισσότερο έως 1%.
Οι τραπεζίτες στέλνουν ένα μήνυμα δεν διαθέτουν πλέον μακροπρόθεσμη ρευστότητα για να χρηματοδοτήσουν την οικονομία και όσα αποθέματα δημιούργησαν τα έχουν με στόχο να καλύψουν έκτακτες ανάγκες και όχι για να χορηγήσουν νέα δάνεια.
Ο φαύλος κύκλος της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ έχει δημιουργήσει ένα έλλειμμα ρευστότητας στο ελληνικό οικονομικό και τραπεζικό σύστημα 100 δις ευρώ. Η ρευστότητα αυτή ενώ υπάρχει δεν μπορεί να στηρίξει την οικονομία καθώς ανακυκλώνεται σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση.

Τι πρέπει να γίνει

Πρέπει να μειωθεί η εξάρτηση από την ΕΚΤ. Έχουν δανεισθεί 92,3 δις και έναντι αυτών έχουν δώσει collateral 137,7 δις ευρώ.
Τα collateral των τραπεζών είναι κατά βάση ελληνικά ομόλογα και τιτλοποιούμενα δάνεια.
Μια σημαντική παράμετρος, τα περισσότερα ελληνικά ομόλογα των τραπεζών είναι εγγυήσεις στην ΕΚΤ. Η Κεντρική τράπεζα κατέχει ελληνικό χρέος 41 δις από δικές της αγορές και 30 δις ευρώ από τις εγγυήσεις.
Το φυσιολογικό θα ήταν να μειωθεί η άντληση ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ από τα 92,3 στα 50 δις ευρώ.
Για να γίνει αυτό θα πρέπει να ανοίξουν όχι μόνο οι αγορές των repos αλλά και οι τιτλοποιήσεις δανείων άρα θα απαιτηθούν τουλάχιστον 12 με 14 μήνες.
Θα πρέπει οι τράπεζες να μην εκδίδουν μόνο repos τα οποία μπορεί να φθάσουν έως τα 12 με 14 δις ευρώ στην καλύτερη των περιπτώσεων αλλά να εκδίδουν κοινά ομολογιακά και κυρίως να τιτλοποιούν δάνεια και να τα πωλούν στις αγορές.
Στο παρελθόν και σε ετήσια βάση οι τράπεζες αντλούσαν από τις αγορές συνολικά 40 – 50 δις ευρώ.


2)Να αυξηθούν οι καταθέσεις πάνω από 20 δις ευρώ και από 212 να ξεπεράσουν τα 230 δις ευρώ.

Τι πρέπει να γίνει

Οι καταθέσεις αποτελούν την βάση της ρευστότητας των τραπεζών.
Για να υπάρξει αυτή η μετάβαση από τα 100 δις ευρώ που είναι οι τρέχουσες ανάγκες των τραπεζών σε νέα 100 δις ευρώ τα οποία οι τράπεζες θα έχουν αντλήσει από τις αγορές απευθείας και όχι μέσω της ΕΚΤ θα χρειασθεί ένα διάστημα 2-3 ετών.
Ως εκ τούτου είναι εύκολο να μιλούμε για αλλαγή κλίματος αλλά γεγονός είναι ότι οι τράπεζες θα χρειασθούν έως 36 μήνες για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν πιο ουσιαστικά τα προβλήματα ρευστότητας που εμφανίζουν.
Για να γίνει αντιληπτό αν χρειάστηκαν 5 μήνες για να μειωθούν οι καταθέσεις 24 δις ευρώ για να επανέλθουν ίσως χρειαστούν έως και 2 με 2,5 χρόνια.


3)Η δραματική αύξηση των προβληματικών δανείων αποδεκάτισε τις στρατηγικές των τραπεζών.
Διαπίστωσαν πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες και έτσι εξακοντίστηκαν στα 25 δις ευρώ τα προβληματικά δάνεια.

Τι πρέπει να γίνει

Πρωτίστως τι θα συμβεί το 2010. Στα 6,2 με 6,4 δις ευρώ εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν οι νέες προβλέψεις για επισφαλή δάνεια το 2010 που αποτελεί την χειρότερη επίδοση σε ετήσια βάση στην ιστορία των τραπεζών.
Με βάση την πορεία των προβλέψεων και λαμβάνοντας υπόψη ότι αναμένεται διατήρηση της τάσης του α΄ 6μήνου, στο β΄ 6μηνο του 2010 όπως προβλέπουν πολλά τραπεζικά στελέχη οι συνολικές προβλέψεις στο 2010 θα διαμορφωθούν στα 6,2 – 6,4 δις ευρώ.
Στο 9μηνο οι προβλέψεις για προβληματικά δάνεια θα διαμορφωθούν στο 9,7% σε σύνολο δανείων 261 δις ευρώ δηλαδή τα προβληματικά δάνεια στα 25,3 δις ευρώ.
Όμως με βάση τις εκτιμήσεις της Fitch το 2011 θα κορυφώσουν τα προβληματικά δάνεια το 2011 που σημαίνει 12% προβληματικά δάνεια ή 32 δις ευρώ που θα αποτελέσει ιστορικό ρεκόρ.
Οι τραπεζίτες υποστηρίζουν ότι ήδη καταγράφεται σταθεροποίηση ναι μεν είναι υψηλές οι προβλέψεις αλλά δεν παρατηρείται έξαρση του φαινομένου.
Οι τράπεζες έχουν διαμορφώσει ένα επιχειρηματικό πλάνο για την κερδοφορία τους με βάση εκτιμήσεις και μοντέλα που χρησιμοποιούν και προκύπτει ότι για τα επόμενα τρίμηνα, για τα επόμενα 3 με 4 τρίμηνα οι προβλέψεις για προβληματικά δάνεια θα παραμείνουν υψηλές...
Αυτή είναι η εικόνα αλλά στο ερώτημα τι πρέπει να γίνει η απάντηση είναι σχετικά απλή. Σε αυτή την φάση τίποτε οποιαδήποτε προσπάθεια θα είναι αποτυχημένη.
Πρέπει να αλλάξει ο οικονομικός κύκλος και πρωτευόντως να σταθεροποιηθεί η οικονομία.

4) Από 1η Μαρτίου του 2011 οι τράπεζες για να μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα τιτλοποιημένα δάνεια ως εγγυήσεις προς την ΕΚΤ θα πρέπει να διαθέτουν δύο βαθμολογίες από τους διεθνείς ελεγκτικούς οίκους.
Στο παρελθόν οι εκδόσεις αυτές έφεραν βαθμολογία ΑΑΑ ωστόσο είναι προφανές ότι για την Ελλάδα αυτά έχουν μεταβληθεί άρδην πολύ περισσότερο για τις τράπεζες.
Η ΕΚΤ θα δέχεται από Α- και πάνω ανάλογες εκδόσεις.
Οι περισσότερες εκδόσεις τραπεζών βρίσκονται σε οριακά επίπεδα δηλαδή να πληρούν ή να μην πληρούν τις προϋποθέσεις της ΕΚΤ.
Αν οι τράπεζες αντιμετωπίσουν εξ ολοκλήρου το πρόβλημα τότε δεν θα υπάρξει επίδραση στην υφιστάμενη ρευστότητα των τραπεζών.
Αν ανακύψουν προβλήματα η επίδραση θα καταγραφεί ως εξής.
Στα 137 δις ευρώ εγγυήσεις των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ αντιστοιχούν με βάση τα τωρινά δεδομένα 92,3 δις ευρώ.
Αν οι μισές τιτλοποιήσεις δανείων και όχι καλυμμένες ομολογίες οι οποίες δεν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα βρεθούν εκτός του πλαισίου που θέτει η ΕΚΤ τότε αυτομάτως τα 137 δις ευρώ εγγυήσεις δεν θα αντιστοιχούν σε 92,3 δις ευρώ αλλά σε 80 δις με 84 δις ευρώ δηλαδή θα υποχρεωθούν να μειώσουν την ρευστότητα τους οι τράπεζες κατά 12 δις ευρώ.
Τα τιτλοποιούμενα δάνεια αποτελούν ένα πρόβλημα για τις τράπεζες, αναζητούν κατεπειγόντως λύση αν βρεθεί ο αντίκτυπος θα είναι περιορισμένος αν δεν βρεθεί λύση τότε θα ανακύψει πρόβλημα με τις εγγυήσεις των τραπεζών στην ΕΚΤ.

Τι πρέπει να γίνει

Αν δεν υπάρξει παρέμβαση από την ΕΚΤ θα ανακύψει σοβαρό πρόβλημα.
Ωστόσο στην Ελλάδα έχει δημιουργηθεί και ο μηχανισμός των εγγυήσεων των 25 δις ευρώ παρ΄ ότι έχει άτυπα κατανεμηθεί από το υπουργείο Οικονομικών προς τις τράπεζες δηλαδή το κράτος έχει καθορίσει πόσα θα πάρει η κάθε τράπεζα η διαδικασία είναι επιβραδυνόμενη.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων ακόμη και αν στους επόμενους μήνες το δημόσιο αποφάσιζε να ξεκινήσει την διαδικασία των εγγυήσεων οι τράπεζες δεν θα μπορούσαν να διαθέσουν πάνω από 6 με 7 δις ευρώ.
Επίσης η πρωτοβουλία της Κυβέρνησης να δημιουργήσει τράπεζα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι μάλλον μια κίνηση απελπισίας. Το ΤΕΜΠΜΕ δεν έχει νόημα να μετεξελιχθεί σε τράπεζα.
Ο δανεισμός των επιχειρήσεων απαιτεί σημαντικά κεφάλαια, το κράτος θα ήταν διατεθειμένο να χρηματοδοτήσει με τόσο σημαντικά κεφάλαια μια τράπεζα που θα ήταν ευθέως ανταγωνιστική στις ελληνικές τράπεζες που αυτός είναι ο κύριος ρόλος τους.